Çin, 15. Beş Yıllık Plan Dönemi Sonuna Kadar Yeni Bir "Hava-Uzay-Kara-Deniz Ağı" Altyapı Sistemi Kurmayı Hedefliyor
29.11.2025
Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Çin'in 15. Beş Yıllık Plan (2026-30) döneminin sonuna kadar yeni bir "hava-uzay-kara-deniz ağı" altyapı sistemi kurmayı ve holografik dijital Dünya'nın Çin versiyonunu geliştirmeyi hedeflediğini açıkladı. Bu girişimin jeoloji, maden kaynakları, okyanuslar, ormancılık, otlaklar ve coğrafi bilgi gibi alanlarda "yeni nitelikli üretim güçlerinin" gelişimini hızlandırması bekleniyor.
Çin tarafından bağımsız olarak geliştirilen Ludi Tance-1 uydusu, Ulusal Sivil Uzay Altyapısı Orta ve Uzun Vadeli Kalkınma Planı'nın kilit bir bileşenini oluşturuyor. Beijing News'in haberine göre, Bakanlığa bağlı Ulusal Uydu Uzaktan Algılama Uygulama Merkezi araştırmacılarından Tang Xinming, yakın zamanda düzenlenen bir basın toplantısında önemli açıklamalarda bulundu. Tang, dokuz yıllık Ar-Ge çalışmasının ardından projenin Çin'in L-bandı radar interferometri teknolojisinde bir atılım gerçekleştirdiğini, bu sayede uydunun "kullanılabilir" ve veri ürünlerinin "son derece etkili" hale geldiğini belirtti.
Ludi Tance-1'den önce Çin, deformasyon izlemede kullanılan InSAR verileri için yabancı uydulara bağımlıydı. Ludi Tance-1, fırlatılmasından bu yana aylık olarak ülke genelinde tam kapsamlı veri toplama kapasitesine ulaştı. Dağıtımı yapılan 500.000'den fazla veri görüntüsü, ülke genelinde yaygın olarak kullanılıyor ve artık jeolojik afet risklerinin rutin olarak tanımlanmasına destek veriyor.
Toplantıda konuşan Çin Mühendislik Akademisi üyesi ve Çin Jeolojik Bilimler Akademisi Direktör Yardımcısı Tang Juxing, 14. Beş Yıllık Plan (2020-25) döneminden bu yana bakır yatağı teorileri ve arama teknolojilerindeki atılımlara dikkat çekti. Tang, bu gelişmelerin Çin'in güneybatısındaki Xizang (Tibet) Özerk Bölgesi'nde büyük keşiflere yol açtığını, bunun da Çin'in bakır arama ve geliştirme manzarasını yeniden şekillendirerek arz güvenliğini önemli ölçüde artırdığını ifade etti.
Çin BGRIMM teknoloji grubunun genel müdür yardımcısı Wang Haibei ise galyum, germanyum ve indiyum gibi nadir ve dağınık metallerin çıkarılması ve kullanımındaki yenilikleri özetledi. Şirket; kömür, alüminyum, bakır, kurşun ve çinko cevherlerinden düşük tenörlü nadir metallerin verimli bir şekilde çıkarılmasındaki teknik darboğazları aşmayı başardı. Kömürden germanyumun kapsamlı geri kazanım oranı yüzde 55'ten yüzde 80'in üzerine çıkarken; kurşun-çinko ergitme sırasında galyum, germanyum ve indiyumun geri kazanım oranı yaklaşık yüzde 10 arttı. Ayrıca yüksek saflıkta nadir metal ürünlerinin ve ilgili temel ekipmanların hazırlanmasında da atılımlar gerçekleştirildi.
Tsinghua Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Fakültesi Deniz Mühendisliği Enstitüsü Müdür Yardımcısı Wang Facheng, deniz altı boru hattı tasarımı, üretimi ve kurulumundaki temel teknolojileri ve uygulamaları tanıttı. Wang, bu yeniliklerin Doğu Çin Denizi de dahil olmak üzere 15 büyük yerel ve uluslararası mühendislik projesinde başarıyla uygulandığını kaydetti.
Çin Bilimler Akademisi Derin Deniz Bilimi ve Mühendisliği Enstitüsü Müdür Yardımcısı Jiang Lei, bu yılın Temmuz ayından Ekim ayına kadar, Jiaolong denizaltısını taşıyan Deep Sea No.1 araştırma gemisinin, Xuelong 2'nin buzkıran desteğiyle Çin'in Kuzey Kutbu'ndaki ilk insanlı inişini tamamladığını bildirdi. Jiaolong ekibi 12 dalış gerçekleştirdi ve Fendouzhe denizaltısı ile su altı işbirlikçi operasyonlar yürüterek Çin'in "çift denizaltılı işbirlikçi su altı görev modeline" öncülük etti. Fendouzhe'nin yoğun deniz buzu altındaki tekrarlanan dalışları, Çin'i Kuzey Kutbu koşullarında rutin insanlı derin deniz operasyonları gerçekleştiren dünyadaki ilk ülke yaptı.
Bakanlığın Bilim ve Teknoloji Geliştirme Departmanı Müdür Yardımcısı He Kaitao ise 15. Beş Yıllık Plan sırasında bakanlığın özgün inovasyon ve kilit atılımlar konusundaki çabalarını yoğunlaştıracağını belirtti. He, ulusal büyük bilim ve teknoloji projelerinin stratejik olarak konuşlandırılacağını, Ulusal Doğa Bilimleri Vakfı'nın jeoloji ve ormancılık-otlak programlarının sürdürüleceğini ve yeni bir "Okyanus ve Kara" ortak fonunun kurulmasının teşvik edileceğini söyledi. Bu çabalar, organize temel araştırmaları güçlendirmeyi ve dönüm noktası niteliğindeki bilimsel başarıların üretimini, dönüşümünü ve uygulamasını hızlandırmayı amaçlıyor.